بررسی تأثیر معیارهای اجتماعی و کالبدی بر توانمند‌کردن محلات شهری (مطالعة موردی: محلة بازار شهر کاشان)

رویکرد توانمند‌کردن در اواخر دهة 1980 و اوایل 1990 در کشورهای آمریکا و هلند مطرح شد و در باززنده‌سازی محلات فرسودة تاریخی برای ارتقای کیفیت سکونت استفاده شد. در دهه‌های گذشته، بافت‌های مرکزی قدیمی شهرها به حال خود رها و براثر بی‌توجهی و رسیدگی‌نشدن، به مسائل متعددی دچار شده‌اند. ارزش‌های نهفته در این بافت‌ها شامل بناها و گذرهای تاریخی و سازمان فضایی کالبدی آن‌ها که در‌واقع یادگارهای گذشتگان و زنده‌کنندة خاطرات جمعی مردم شهر هستند، بر اثر این مشکلات فرسوده شده‌اند یا از بین رفته‌اند. محدوده‌های تاریخی به‌دلیل معاصرنشدن و ناکارآمدی برای زندگی روزمره نیازمند توجه جدی است؛ زیرا شناسنامة هویتی و ارزش‌های فراوان فرهنگی دارند. محلة قدیمی بازار در بافت مرکزی شهر کاشان واقع شده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر معیارهای اجتماعی و کالبدی بر توانمند‌کردن محلات شهری و نیز بررسی نمونة موردی محلة بازار کاشان است. پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی است. جامعة آماری پژوهش، 4633 نفر جمعیت ساکن در محلة بازار است که با حجم نمونة 150 نفر بررسی شد. برای جمع‌آوری اطلاعات وداده‌ها از ابزار پرسش‌نامه استفاده شده است. برای پردازش داده‌ها از نرم‌افزارهای Spss و Amos استفاده شد. نتایج این بررسی نشان می‌دهند عوامل اجتماعی ـ کالبدی در توانمند‌‌کردن محلة بازار کاشان نقش بسزایی دارند. بعد کالبدی با سطح معناداری 78/0، نقش بسزایی در توانمندکردن محلة بازار نسبت به بعد اجتماعی با مقدار سطخ معناداری 43/0 دارد؛ بنابراین رشد امنیت، خدمات، کیفیت زندگی، مشارکت و دسترسی در ایــن محله در گرو ســامان‌دهی کالبدی آن‌ها اســت که در جریان آن راهبرد توانمند‌کردن اجراشدنی است.